Proceder [2019] – Online

Polski hip-hop nigdy nie należał do prostych gatunków muzycznych, które łatwo dałoby się sklasyfikować. W odróżnieniu od swoich zagranicznych odpowiedników, od samego początku był rzeczywiście efektem wielu trudów, cierpienia, a także połamanych życiorysów ludzi go tworzących. Swój szczyt, przypadający na przełom lat 90. i dwutysięcznych jest już dawno za nami, ale nawet w dzisiejszych piosenkach hip-hopowych można usłyszeć wiele odniesień do tego złotego okresu. Właśnie wtedy na naszym rodzimym rynku muzycznym pojawiły się osoby, które uznawane są za ojców tej muzyki. Jednym z nich był Tomasz Chada, który podobnie jak wielu mu podobnych, potrafił tworzyć piękne teksty o życiu, chociaż sam nie miał w nim lekko.

„Proceder” – studium hip-hopu

„Proceder” to kolejna próba przyjrzenia się z bliska środowisku polskich raperów, którzy stawiali podwaliny dla przemysłu muzycznego określanego jako hip-hop. W naszym kraju gatunek ten zyskał ogromna popularność, głównie dlatego, ze w swoich tekstach potrafił nawiązać do zdarzeń i emocji setek tysięcy młodych ludzi, pozbawionych perspektyw na przyszłość. Główną cechą hip-hopu okazała się zwykła ludzka niedola, a co za tym idzie również bieda i ogólny marazm z niej wynikający. Słuchacze potrafili odszukać w nim pocieszenie, że nie tylko oni mają trudno, ale są też inni, którzy podzielają ich problemy i frustracje życiowe. Artyści tacy jak główny bohater filmu „Proceder”, Tomasz Chada, posiadali wyjątkową umiejętność kreowania myśli mas, dlatego, że sami do nich należeli. Spotkało się to z entuzjastycznym przyjęciem rynku, a odbiorcy m.in. Chady czuli z nim swego rodzaju więź, która szczególnie widać było podczas jego koncertów. Sam raper wielokrotnie podkreślał, że jego praca nie miałaby sensu, gdyby nie jego fani, których traktował jak równych sobie. To jego trudne doświadczenia życiowe, które przelewał na kartki papieru, a potem zmieniał na wyjątkowo głębokie i emocjonalne teksty, sprawiły, że stał się legendą hip-hopu jeszcze za życia. Kilka lat po jego śmierci, jego fani, ale także ludzie dopiero odkrywający magię hip-hopu, mogą wreszcie przyjrzeć się z bliska temu wyjątkowemu talentowi.

„Proceder”, czyli opowieść o niedoli

Chada pochodził z rodziny, których wiele podobnych rozsianych jest po całym naszym kraju. W młodości musiał zmierzyć się z trudem życia w rozbitej rodzinie, co pchnęło go w stronę łamania prawa, aby odreagować te problemy. Film „Proceder”, który dopiero co pojawił się online, to w dużej mierze próba pokazania młodego człowieka targanego negatywnymi emocjami, z którymi nie potrafił sobie poradzić. W swoim krótkim życiu, zanim stał się sławnym raperem w naszym kraju, parał się wieloma zajęciami, głównie nielegalnymi. W tym miejscu film doskonale pokazuje trudne czasy, w jakich żyli ludzie jeszcze 20 lat temu. Polska była wciąż osłabiona przez zmianę ustrojową, która dokonała się w roku 1989, a prawo nadal w wielu przypadkach było tylko fikcją. Chada przekonał się o tym wielokrotnie, głównie na samym początku swojej kariery, kiedy wciąż starał się dorobić na kradzieżach. Problemy z prawem, w które wciąż wpadał, zostały wyjątkowo skrupulatnie pokazane w filmie, co stworzyło unikatowe tło tamtych czasów. Każdy radził sobie jak mógł, ale Chada nie chciał być zwykłym szarym człowiekiem – wciąż marzył o wielkiej karierze. Niestety jego wybory życiowe w wielu przypadkach przynosiły więcej złego niż dobrego, przez co główny bohater „Proceder” wciąż walczył z własnym życiem, nawet będąc już rozpoznawalnym przedstawicielem rodzimego hip-hopu. Tutaj nie potrzeba żadnego lektora, który wyjaśniłby co dzieje się na ekranie, bo nawet w scenach bez dialogów, sam obraz robi więcej niż tysiąc słów.

Tomasz Chada i jego prywatny „Proceder”

Nie da się nie zauważyć, że film od samego początku nie próbuje stworzyć ugrzecznionej wersji historii Tomasza, co działa bardzo dobrze na całą fabułę. Ludzie, którzy znali Chadę osobiście zarzucają mu jednak, że w wielu miejscach scenariusz idzie na łatwiznę, a nawet przekłamuje niektóre fakty z jego życia. Elementem spajającym te dwie strony, jest pokazanie związku głównego bohatera z Gabi, jego życiową partnerką. Ich wspólne życie miało swoje wzloty i upadki, z naciskiem na to drugie niestety. Chada nie potrafił albo nie chciał porzucić swoich marzeń o byciu sławnym raperem, przez co wielokrotnie wpadał w tarapaty, kiedy pod siłą impulsu postanawiał wrócić do przestępczego procederu. Dodatkowo od wielu lat zmagał się z uzależnieniem od narkotyków, które wielokrotnie generowały kolejne problemy. Przez uzależnienie jego kontakty z matką bardzo ucierpiały, doprowadzając nawet do jej hospitalizacji. Film „Proceder” nie ukrywa w żadnym miejscu, że główny bohater miał naprawdę sporo za uszami i przed dobrą połowę seansu skupia się wyłącznie na nich. Dopiero w późniejszej części postanawia pokazać, jak wyglądał sam proces tworzenia się legendy polskiego hip-hopu. Film jest dostępny w internecie na platformie Netflix, niedługo zapewne i na CDA, a co ważniejsze, do jego obejrzenia nie jest potrzeby lektor Polski.

„Proceder” okazał się filmem surowym, momentami brutalnym, nawet w formie tworzenia psychologicznego profilu Chady, ale zrobił też bardzo wiele dla samej sztuki filmowej. „Proceder” to doskonałe studium nad czasami z początku lat 2000, swoisty wehikuł czasu, który zabiera nas do przeszłości, tworząc unikatowy i pełen bólu obraz młodego człowieka zapędzonego w kozi róg. Sami twórcy filmu podkreślają w wywiadach, że życie Chady było na tyle skomplikowane, że w wielu miejscach musieli pójść na pewne ustępstwa, upraszczając niektóre zdarzenia, czy nawet łącząc kilka postaci z prawdziwego życia Chady w jedną, która stała się w tym momencie postacią fikcyjną. Najważniejsze pytanie, jakie nasuwa się przed seansem, najlepiej online, to, czy jest to film dla osób niezaznajomionych z kulturą hip-hopu? Odpowiedź jest bardzo prosta, bo „Proceder” to dzieło wykorzystujące hip-hop jako tło, a skupiające się bardziej na dramacie głównego bohatera