Kler [2018] – Online

Co przyczyniło się do sukcesu produkcji?

Już samo nazwisko reżysera, Wojciecha Smarzowskiego, laureata 10 nagród Orła za najlepszy film, reżyserię i nagrody publiczności, zwycięzcy 33 innych odznaczeń oraz 35 nominacji, przyciągało przed ekrany wielu widzów, żądnych obejrzenia kolejnego wielkiego hitu. Dodatkowo obsada kilku najbardziej rozpoznawalnych w kraju aktorów oraz kontrowersyjna tematyka, zapewniła duże zainteresowanie filmem. Scenografia, stroje, bardzo wysoki poziom zdjęć i dźwięku zachęciły wiele osób do obejrzenia filmu, dając mu najwyższe miejsce w czołówkach najpopularniejszych produkcji.

 O czym opowiada „Kler”?

Nazwa filmu nawiązuje do ogółu duchowieństwa, i to właśnie o duchownych będzie traktowała ta produkcja. Film przedstawia losy trzech księży. Ksiądz Kukuła to pobożny duchowny, rezydujący w parafii w średniej wielkości mieście, który w przykrych okolicznościach traci zaufanie swoich parafian. Jest łasy na pieniądze, ale nie zatracił w sobie ludzkich uczuć. To mimo wszystko dobroduszny człowiek, niesłusznie oskarżony o molestowanie seksualne chłopca z patologicznego środowiska. Ksiądz Lisowski jest przedstawiony jako pracujący w kurii karierowicz, marzący o ciepłej posadce w Watykanie, którą blokuje mu arcybiskup Mordowicz. Jest intrygantem, bardzo niepozornym, a przez to również groźnym. Ksiądz Trybus, służący w niewielkim kościele na ubogiej wsi, wielokrotnie doświadcza przykrych wpadek, które bardzo boleśnie odbijają się na jego psychice. Targany wątpliwościami, potrafi zachowywać się po ludzku w pewnych sytuacjach.

Już początek filmu pokazuje bardzo dobrze znane wszystkim stereotypy. Widzimy trzech księży, oddających się wspólnemu piciu wódki. Świętują kolejną rocznicę tragedii, która lata wcześniej połączyła ich losy. Mimo bycia pod wpływem alkoholu, wsiadają za kółko i bezkarnie oddalają się, każdy w swoją stronę. W kolejnych minutach filmu mamy okazję coraz lepiej poznawać niedoskonałe żywoty bohaterów. Ksiądz Kukuła udziela sakramentów pod wpływem alkoholu i jest oskarżony o molestowanie seksualne chłopca, ksiądz Trybus nadużywa alkoholu i romansuje z gospodynią, przyzwalając na użycie środków antykoncepcyjnych i aborcję, a ksiądz Lisowski za wszelką cenę ustawia kościelne przetargi i inwestycje przy budowie największego w Polsce sanktuarium. Dużą rolę na całościowe postrzeganie filmu ma także postać arcybiskupa Mordowicza, zawierająca przejaskrawioną listę kościelnych nadużyć. Dostojnik kościelny sam pławi się w luksusach, prowadząc często ekscentryczne i rozwiązłe życie, a zarazem nawołuje do ubóstwa. Od jego postaci wywodzi się kultowy już cytat „Niby złote, a skromne”.

Każda kolejna scena rozbudowuje fabułę, ukazując dramat ludzkich słabości, samotności oraz wydarzeń z przeszłości, odbijających się echem na całym dalszym życiu bohaterów. Film kończy się symbolicznym samospaleniem księdza Kukuły, zostawiając trwały obraz w głowie widza.

Film w jaskrawy sposób pokazuje wszechobecne w kościele układy, tajemnice i ogólną zmowę. Przedstawia kościół jako bezwzględną machinę, piętnuje wady systemu, tuszowanie skandali i brak kontroli nad działaniem instytucji kościelnych. Reżyser balansuje pomiędzy żartem a wzruszeniem, nie stroniąc od trudnych tematów. Wyciąga na wierzch tematy trudne, niewygodne, ale także poruszające. Pewne fragmenty są zdecydowanie wyolbrzymione, jednak jest to specjalny zabieg. Smarzowski głęboko i wyraziście wylicza wszystkie grzechy kościoła, jednak nie można mu odmówić uczciwości w ogólnym przekazie. Cała fabuła, prezentująca wzloty i upadki trzech głównych bohaterów,  doskonale zawiera się w zdaniu reklamującym film: „Człowiekiem jestem, i nic, co ludzkie, nie jest mi obce.”

Kontrowersje wokół produkcji

Film, jeszcze zanim trafił na ekrany kin wywołało olbrzymie poruszenie w mediach i w kręgach kościelnych. Głos zabierali aktorzy, politycy, księża i dziennikarze. Wiele kin odmówiło projekcji filmu, katolickie stowarzyszenia nawoływały do jego bojkotu, a księża grozili wiernym sankcjami za obejrzenie seansu.

Opinie widzów – film Kler

Produkcja zebrała najróżniejsze, w przeważającej części pozytywne recenzje. W serwisie Filmweb, ponad 125 tysięcy użytkowników oceniło „Kler”, dając mu średnią ocenę 7,2 na 10 możliwych do zdobycia punktów. Portal Mediakrytyk, zbierający opinię krytyków filmowych,  zebrał 94% pozytywnych opinii o filmie. Efektem projekcji „Kleru” było podjęcie w całym kraju polemiki na temat nadużyć kościelnych oraz problemu molestowania seksualnego i pedofilii w kościele. Film otwarł szerokie pole do dyskusji o sprawach bagatelizowanych i zamiatanych pod dywan, mimo swojej wagi. Film był pokazywany w kinach jesienią 2018 roku. Jeżeli ktoś nie zdążył obejrzeć go wtedy, lub chce ponownie odświeżyć sobie tą produkcję, może obejrzeć ją online w wielu z popularnych serwisów internetowych.